21ste-eeuwse vaardigheden

Geheel van noodzakelijke kennis, vaardigheden en attitudes om in de huidige en toekomstige samenleving te kunnen functioneren. Het gaat over volgende vaardigheden: kritisch denken, creatief denken, probleem oplossen, computationeel denken, informatievaardigheden, ICT-basis vaardigheden, mediawijsheid, communiceren, samenwerken, sociale & culturele vaardigheden en zelfregulering.

Computationeel denken

Computationeel denken gaat over het vermogen om problemen op te lossen door inzicht in ICT of met behulp van ICT. Computationeel denken stimuleert het redeneren, abstraheren en het probleemoplossend vermogen, met vertrouwen, doorzetting en in samenwerking met anderen.

Eindtermen

Minimumdoelen die het Vlaams Parlement noodzakelijk en bereikbaar acht voor een leerlingenpopulatie. Met minimumdoelen wordt bedoeld: een minimum aan kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes, bestemd voor die leerlingenpopulatie. De term ‘eindtermen’ wordt gebruikt voor de onderwijsdoelen van het gewoon lager en secundair onderwijs en voor OV 4 van het buitengewoon secundair onderwijs.

Extrinsieke motivatie

Vormen van motivatie door externe bronnen, bijvoorbeeld door het vooruitzicht op een beloning of een straf

Finaliteiten

Elke studierichting in het secundair onderwijs behoort ook tot een finaliteit. Die geven aan wat leerlingen na het secundair onderwijs kunnen doen. De drie finaliteiten zijn doorstroom (om na het secundair onderwijs verder te studeren in het hoger onderwijs); dubbele finaliteit (om na het secundair onderwijs verder te studeren of te gaan werken) en arbeidsmarkt (om na het secundair onderwijs te gaan werken of een graduaatsopleiding te volgen).

Inrichtende macht

De inrichtende macht, oftewel schoolbestuur, is verantwoordelijk voor het goed functioneren van één of meerdere scholen. Dit doen ze met de hulp van de directie, leerkrachten, ondersteunend personeel en paramedisch personeel. De inrichtende macht kan de vorm aannemen van een overheid, een natuurlijke persoon of een rechtspersoon.

Intrinsieke motivatie

Vormen van motivatie die vanuit de persoon zelf komen, bijvoorbeeld vanwege de intrinsieke waarde van de activiteit op het moment zelf of voor het behalen van een doel in de toekomst.

Jaarplan

Een document waarin de leraar de delen van een leerplan voor een bepaalde studierichting/optie voor een bepaalde klas vertaalt naar een concreet overzicht van ‘leerinhouden’, eventuele opdrachten en doelstellingen. Het jaarplan ordent en verdeelt de delen van het leerplan in relatie met de beschikbare onderwijstijd over het hele schooljaar en zorgt zo voor evenwicht in de aangeboden onderwijsinhouden van het leerplan.

Kennis, vaardigheden en attitudes

Eindtermen worden geformuleerd in termen van kennis, vaardigheden en attitudes. Kennis slaat op het begrip van feiten, gegevens, verbanden en inzichten. Vaardigheden betreft de praktische bekwaamheid, het ‘weten hoe’; en een attitude gaat over een houding of denkwijze die je over een onderwerp hebt.

Leerplan

Een overzicht van de leerstof die binnen een bepaalde periode in een klas moet worden behandeld. Het is een soort vertaling van de eindtermen en ontwikkelingsdoelen die de overheid heeft laten opstellen, in concrete onderwijsactiviteiten.

Methodescholen

Methodescholen bieden onderwijs aan volgens een bijzondere pedagogische en didactische methode. Voorbeelden zijn freinetonderwijs, steineronderwijs, jenaplanscholen…

Multileeftijdsklassen

Klassen waar kinderen uit verschillende geboortejaren samen zitten. Bijvoorbeeld graadklassen, waar 2 of 3 geboortejaren samen in de klas zitten.

Nature of science (NOS)

Nature of science is deel van wetenschappelijke geletterdheid, wat het begrip van leerlingen over wetenschappelijke concepten omvat, en dat hen zo in staat stelt geïnformeerde beslissingen te nemen over wetenschappelijke onderbouwde persoonlijke en maatschappelijke kwesties.

Onderwijsdoelen

Overkoepelend begrip waarmee wordt verwezen naar verschillende soorten doelen, zoals basiscompetenties, eindtermen, ontwikkelingsdoelen, uitbreidingsdoelen etc. die gelden in het basisonderwijs, secundair onderwijs, deeltijds kunstonderwijs, volwassenenonderwijs en hoger onderwijs.

Onderwijskoepel

Verenigingen van schoolbesturen en inrichtende machten. Zij ondersteunen en vertegenwoordigen schoolbesturen. Zij stellen onder andere leerplannen en lesroosters op, die de schoolbesturen kunnen overnemen.

Onderwijsnet

Een indeling van de scholen in het Vlaamse onderwijs op basis van het soort inrichtende macht. Er zijn drie onderwijsnetten:

• het gemeenschapsonderwijs
• het gesubsidieerd officieel onderwijs
• het gesubsidieerd vrij onderwijs

Binnen elk net zijn er vervolgens meerdere onderwijskoepels.

Onderzoekend leren

Onderzoekend leren is een didactiek die leerlingen aanspoort de wereld om hen heen actief te onderzoeken en ontdekken. Binnen onderzoekend leren zijn leerlingen, buiten de klassikale leermomenten om, actief bezig met hun leerproces. Ze leren ervaren wat voor hen belangrijk is, ontdekken en ontwikkelen hun talenten en leren deze benutten. Onderzoekend leren vergroot de kwaliteit van leren, doordat leerlingen van en met elkaar leren en leren ontdekken.

Pedagogisch project van een school

Elke school heeft een pedagogisch project. Het schoolbestuur werkt dat uit voor de school of voor alle scholen onder zijn bevoegdheid. De keuze voor een bepaald pedagogisch project is vrij, en vormt de levensbeschouwelijke of filosofische basis voor het onderwijs in de betrokken scholen.

Pedagogische begeleidingsdienst

Elke onderwijskoepel beschikt over een pedagogische begeleidingsdienst (PBD). De PBD’s ondersteunen de onderwijsinstellingen en centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s). De PBD heeft verschillende opdrachten die het beleid van de school versterken en de professionalisering van het onderwijspersoneel bevorderen.

Scholengemeenschap

Een verzameling van scholen van hetzelfde onderwijsniveau (basisonderwijs of secundair onderwijs) met hetzelfde of een ander bestuur, van hetzelfde of van verschillende onderwijsnetten die vrijwillig samenwerken om schaalvoordelen na te streven op het vlak van logistiek, studieaanbod, personeelsbeleid…

Sleutelcompetentie

Clusters van inhoudelijk verwante competenties die de leerlingen moeten verwerven om te functioneren in de maatschappij en zich persoonlijk te ontplooien. Sleutelcompetenties vormen de basis voor de eindtermen. De nieuwe eindtermen worden geformuleerd in functie van deze sleutelcompetenties en niet meer in functie van vakken.

STEM

STEM is een acroniem voor de woorden ‘Science’, ‘Technology’, ‘Engineering’ en ‘Mathematics’. STEM gaat dus om het opbouwen van wetenschappelijke, technische en wiskundige inzichten, concepten én praktijken (S, T, & M) en het inzetten ervan om complexe vragen of een levensecht probleem op te lossen (E).

Studiedomeinen

Elke studierichting in het secundair onderwijs in Vlaanderen behoort tot een studiedomein. Er zijn acht studiedomeinen of interessegebieden, bijvoorbeeld STEM, welzijn en maatschappij... Binnen elk domein vind je een breed pallet aan studierichtingen terug.

Teamteaching

Een samenwerking tussen twee (co-teaching) of meer leerkrachten om een groep leerlingen iets te leren.

Vereniging van leraren

Groepering van leraren, meestal georganiseerd rond een of meerdere vakken of leergebieden.