Groei
Tijdens de zomer vormen bomen een groot aantal bladknoppen.
Deze bladknoppen kunnen datzelfde jaar nog geactiveerd worden en uitgroeien tot
nieuwe bladeren en zelfs takken, bijvoorbeeld wanneer insecten alle andere bladeren opeten.
Endodormacy
Meestal echter ‘beslist’ de boom tegen het einde van de zomer om zijn nieuwe bladknoppen te bewaren
voor het volgende groeiseizoen.
Hij laat ze in een diepe winterslaap gaan: een winterslaap die we bij bladknoppen
‘endodormancy’ noemen.
Bladknoppen die nog maar pas in een toestand van endodormancy zijn,
reageren niet op warmere temperaturen. De bladeren zullen bijvoorbeeld in een uitzonderlijk
(maar door klimaatverandering vaker voorkomende) warme novembermaand niet ontluiken.
Het is belangrijk dat de bladknoppen uitlopen op het tijdstip dat voor de boom perfect is:
- te vroeg
- is gevaarlijk voor vorstschade
- te laat
- is slecht omdat naburige planten die vroeger starten met het ontluiken van hun bladeren dan een competitief voordeel hebben
Ecodormacy
Naarmate de boom gedurende langere periodes blootgesteld wordt aan lagere temperaturen
(er is dus meer ‘chilling’) wordt de dormancy minder diep:
de boom gaat naar een toestand van ecodormancy.
Een boom moeten een minimumhoeveelheid chilling ondervinden vooraleer hij naar een
toestand van ecodormancy kan gaan
- hij wordt gevoeliger voor warmte
- hij ontluikt uiteindelijk zijn bladeren
Wetenschappers vrezen dat de meerderheid van de bladeren van bomen in de lente niet zullen ontluiken
als tijdens een uitzonderlijk warme winter de temperatuur zelden onder de 6 °C gaat.
Chilling
= de blootstelling van een boom aan periodes van lage temperaturen (tussen 0 en 8 °C)
Chilling speelt een belangrijke rol bij de overgang van de endodormacy-fase naar ecodormacy.
Forcing
= de blootstelling van een boom aan periodes van warme temperaturen (vanaf 5 °C)
Zolang de koudere temperaturen aanhouden en de hoeveelheid chilling bijgevolg opgebouwd wordt,
zullen de bladeren van bomen (eventueel al in een ecodormancy fase) niet ontluiken.
Hiervoor dient er eerst een accumulatie van warme temperaturen (van 5 °C), zogenaamde ‘forcing’ te gebeuren.