introductie

Cases



Titel Kan het inzetten van blended werkvormen de zelfstandigheid van leerlingen vergroten bij onderzoekend leren?
Profiel van de school
IKSO Hoeselt is een school die opleidingen aanbiedt in de tweede en derde graad. De school werd in 1897 opgericht door de Zusters van Voorzienigheid voor kinderen met weinig onderwijskansen. Ook vandaag wil de school dit engagement doortrekken en openstaan voor alle jongeren,
hoe verscheiden ze ook zijn, elk met hun talenten en mogelijkheden. De school zet sterk in op contacten met het werkveld en de aansluiting van hun onderwijs op de beroepen van morgen. In die geest biedt de school opleiding aan in de doorstroom domeingebonden finaliteit, de dubbele finaliteit en de arbeidsmarktgerichte finaliteit.
Leerlingen Doelgroep
  • 2e graad: 3 Biotechnieken
Achtergrond van betrokken (studenten) leraren
  • Chemie – wiskunde
  • Biologie – wiskunde
  • Techniek – mechanica

Dit STEM-project werd ontwikkeld voor de leerlingen van het derde jaar biontechnieken. Het project neemt 16à20 uur in beslag. Leerlingen worden uitgedaagd om het lekkerste broodje te bakken. Ze maken ook een brooddoos voor hun broodje.

In het project wordt vaak gebruik gemaakt van blended learning technieken. De molenaar en de bakker worden in de klas gebracht d.m.v. video’s die de studentleraren zelf gefilmd hebben. Leerlingen worden zelfstandig aan het werk gezet met behulp van instructiefilmpjes. In het begin van het project werken de leerlingen nog met het klassieke stappenplan, maar gaandeweg wordt van de leerlingen meer en meer zelfstandigheid verwacht. Uit de evaluaties van de leerlingen blijkt dat de leerlingen ook effectief gegroeid zijn in zelfstandigheid doorheen dit STEM-project.


Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek

Titel STEMmige taal: Waar moeten we op letten als we willen dat de leerlingen maximaal kunnen exploreren met het MIDI-keyboard bij het componeren van een rap?
Profiel van de school
De middenschool van het Spectrumcollege is een grote middenschool die een aanbod voor alle leerlingen wil brengen.
Na de middenschool kunnen de leerlingen doorstromen naar de doorstroomfinaliteit, de dubbele finaliteit, de arbeidsfinaliteit of duaal leren.
Leerlingen Doelgroep
  • 1e graad, 2e jaar
    • STEM-wetenschappen
    • Moderne talen – Wetenschappen

Het project werd uitgetest in het tweede jaar STEM-wetenschappen.

Achtergrond van betrokken (studenten) leraren
  • Chemie – wiskunde
  • Frans – wiskunde
  • Fysica - geschiedenis

Dit STE(A)M-project verbindt op een unieke manier muziek, taal, wetenschappen, wiskunde en ontwerpen. Het project neemt 8 à 10 uur in beslag en is bij uitstek geschikt voor de leerlingen van het 2e jaar die voor de combinatie van moderne talen en wetenschappen kiezen. Het kan echter ook in andere basisopties, zoals STEM-wetenschappen, uitgerold worden. Het is een out-of-the-box project dat leerlingen stimuleert tot creativiteit en hen het vertrouwen geeft om een eigen creatie voor de klas te brengen. In het project maken de leerlingen gebruik van de digitale tools IMuSciCa en Ableton.


Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek

Titel Verhoging van interesse en motivatie rond STEM in het secundair onderwijs: Wat is de invloed van een “Blended”-aanpak?
Een case-study op een ASO school in Brussel.
Profiel van de school
Kleine ASO school in grootstedelijke, meertalige context met interesse voor profilering binnen STEM. Chromebookschool.
Leerlingen Doelgroep
  • 2de graad, 1e jaar
    • Doorstroom
    • Studierichting natuurwetenschappen
  • STEM wordt aangeboden als vrij te kiezen semestervak tussen andere keuzemogelijkheden
Achtergrond van betrokken (studenten) leraren
  • Master in ‘Oceans & Lakes’, Student EDUMA Wetenschappen en technologie, vakdidactieken biologie en chemie in AJ 2021-2022; leraar biologie, natuurwetenschappen en wiskunde
  • Leraar 2e en 3e graad natuurwetenschappen, aardrijkskunde en STEM
  • Leraar 2e en 3e graad natuurwetenschappen, aardrijkskunde en STEM
  • Leraar 2e en 3e graad fysica en STEM
  • Bruggenbouwer OS?! Blended STEM, VUB_MILO

Het blended STEM-project werd aangeboden onder de vorm van een Google Classroom. Hierin werd zowel het digitale materiaal van de ‘blended’ groep opgenomen als het aangeboden klassieke cursusmateriaal van de ‘klassieke’ groep. Het overkoepelend thema ’Survival’ werd vormgegeven aan de hand van 5 lessen verdeeld over 3 subthema’s (Hoe blijf ik in leven? Verzorgen gekwetste & Weg terugvinden). Het project werd afgesloten met een heuse ‘Survival’ buitendag waar de leerlingen de aangeleerde kennis en vaardigheden van de voorbije weken dienden toe te passen.


Inhoud Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek In woord en beeld

Titel Engageren in de materialen van geïntegreerde lessen fysica en informatica: Wat is de invloed van de vakdidactische aanpak van het 5E model in een blended learning omgeving?
Profiel van de school
Technisch Onderwijs, gemeentelijk maar grootstedelijke rand, profilering binnen STEM-studierichtingen, aandacht voor sociaal-emotioneel leren
Leerlingen Doelgroep
  • 2de graad, 1e jaar
    • Doorstroom
    • Studierichting Techniek-Wetenschappen (TW)
Achtergrond van betrokken (studenten) leraren
  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken fysica, wiskunde en ICT
  • Leraar economie 2e en 3e graad en directeur GITO
  • ICT coördinator
  • Begeleiding door lerarenopleiding MILO, cluster Wetenschappen en Technologie, VUB

Er werd een lessenreeks geïntegreerde fysica en programmeren ontworpen van 3 weken bestaande uit 3 keer een lesblok (Python, Krachten, Velden) van 4 opeenvolgende lesuren.
De nieuwe blended lessen werden ontworpen via het 5E-model (Bybee) met als doel het engagement van de leerlingen voor de vakken te verhogen door steeds op cyclische en systematische wijze te werk te gaan.
We onderscheiden volgens het 5E-model in elke les volgende fasen:

  • Engagement (Betrokkenheid)
  • Exploration(Verkenning)
  • Explanation (Uitleg)
  • Elaboration (Uitwerking)
  • Evaluation (Evaluatie)

Referenties:
Bybee, R.W. et al. (1989). Science and technology education for the elementary years: Frameworks for curriculum and instruction. Washington, D.C.: The National Center for Improving In- struction.
Windels B. (2011) Het 6E-model : een compromis tussen positivistisch en constructivistisch wiskunde onderwijs?


Inhoud Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek

Titel Hoe kan een kwaliteitszorgmodel voor blended learning ontwikkeld voor het volwassenenonderwijs bijdragen aan de kwaliteit van een zelf ontwikkeld Blended-STEM-project gebaseerd op een bestaande STEM e-cursus voor het secundair onderwijs?
Profiel van de school
Doorstroom en dubbele finaliteit, traditioneel en methode-onderwijs, stedelijk. Keuze voor STEM mogelijk in alle graden. Leerlinggericht en participatief, laptopschool sinds meerdere jaren. Digitaal leren, differentiëren en co-teaching maken deel uit van de schoolbeleidskeuzes en werden reeds meermaals geïmplementeerd in de klaspraktijk.
Leerlingen Doelgroep
  • 2de graad, 2e jaar
    • Doorstroom
    • Studierichting Natuurwetenschappen-STEM
  • STEM is een 2-uurs vak in het lesrooster van deze studierichting, bewust ingeroosterd als en 2-uurs STEM-blok
Achtergrond van betrokken (studenten) leraren
  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken biologie en chemie
  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken biologie en wiskunde
  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken aardrijkskunde en informatica
  • Leraar biologie en STEM 2e en 3e graad
  • Leraar ICT en STEM 2e en 3e graad
  • Leraar wiskunde en STEM 2e en 3e graad
  • Begeleiding door lerarenopleiding MILO, cluster Wetenschappen en Technologie, VUB

Voor dit blended STEM-project werd een bestaande STEM e-cursus van Brightlab, ‘Arduino van onder het fijnstof’, bestaande uit 6 online modules gebruikt als uitgangspunt om een blended STEM-project mee vorm te geven. De leerlingen kregen gedurende 4 weken het project op blended wijze aangeboden tijdens het 2-uurs STEM-blok. Er werd zowel online gewerkt door gebruik te maken van (delen) uit de online modules, als face to face d.m.v. activerende werkvormen, klasdiscussies, ontwerp-en onderzoeksactiviteiten en onderwijsleergesprekken. Er werd zowel klassikaal als in kleine groepjes gewerkt.


Inhoud Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek


home
introductie

Titel

Kan het inzetten van blended werkvormen de zelfstandigheid van leerlingen vergroten bij onderzoekend leren?


Profiel van de school


IKSO Hoeselt is een school die opleidingen aanbiedt in de tweede en derde graad. De school werd in 1897 opgericht door de Zusters van Voorzienigheid voor kinderen met weinig onderwijskansen. Ook vandaag wil de school dit engagement doortrekken en openstaan voor alle jongeren,
hoe verscheiden ze ook zijn, elk met hun talenten en mogelijkheden. De school zet sterk in op contacten met het werkveld en de aansluiting van hun onderwijs op de beroepen van morgen. In die geest biedt de school opleiding aan in de doorstroom domeingebonden finaliteit, de dubbele finaliteit en de arbeidsmarktgerichte finaliteit.


Leerlingen Doelgroep

  • 2e graad: 3 Biotechnieken

Achtergrond van betrokken (studenten) leraren

  • Chemie – wiskunde
  • Biologie – wiskunde
  • Techniek – mechanica

Dit STEM-project werd ontwikkeld voor de leerlingen van het derde jaar biontechnieken. Het project neemt 16à20 uur in beslag. Leerlingen worden uitgedaagd om het lekkerste broodje te bakken. Ze maken ook een brooddoos voor hun broodje.

In het project wordt vaak gebruik gemaakt van blended learning technieken. De molenaar en de bakker worden in de klas gebracht d.m.v. video’s die de studentleraren zelf gefilmd hebben. Leerlingen worden zelfstandig aan het werk gezet met behulp van instructiefilmpjes. In het begin van het project werken de leerlingen nog met het klassieke stappenplan, maar gaandeweg wordt van de leerlingen meer en meer zelfstandigheid verwacht. Uit de evaluaties van de leerlingen blijkt dat de leerlingen ook effectief gegroeid zijn in zelfstandigheid doorheen dit STEM-project.

Leermaterialen Resultaten
praktijkonderzoek

Titel

STEMmige taal: Waar moeten we op letten als we willen dat de leerlingen maximaal kunnen exploreren met het MIDI-keyboard bij het componeren van een rap?


Profiel van de school


De middenschool van het Spectrumcollege is een grote middenschool die een aanbod voor alle leerlingen wil brengen.
Na de middenschool kunnen de leerlingen doorstromen naar de doorstroomfinaliteit, de dubbele finaliteit, de arbeidsfinaliteit of duaal leren.


Leerlingen Doelgroep

  • 1e graad, 2e jaar
    • STEM-wetenschappen
    • Moderne talen – Wetenschappen

Het project werd uitgetest in het tweede jaar STEM-wetenschappen.


Achtergrond van betrokken (studenten) leraren

  • Chemie – wiskunde
  • Frans – wiskunde
  • Fysica - geschiedenis

Dit STE(A)M-project verbindt op een unieke manier muziek, taal, wetenschappen, wiskunde en ontwerpen. Het project neemt 8 à 10 uur in beslag en is bij uitstek geschikt voor de leerlingen van het 2e jaar die voor de combinatie van moderne talen en wetenschappen kiezen. Het kan echter ook in andere basisopties, zoals STEM-wetenschappen, uitgerold worden. Het is een out-of-the-box project dat leerlingen stimuleert tot creativiteit en hen het vertrouwen geeft om een eigen creatie voor de klas te brengen. In het project maken de leerlingen gebruik van de digitale tools IMuSciCa en Ableton.


Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek

Titel

Verhoging van interesse en motivatie rond STEM in het secundair onderwijs: Wat is de invloed van een “Blended”-aanpak?
Een case-study op een ASO school in Brussel.


Profiel van de school


Kleine ASO school in grootstedelijke, meertalige context met interesse voor profilering binnen STEM. Chromebookschool.


Leerlingen Doelgroep

  • 2de graad, 1e jaar
    • Doorstroom
    • Studierichting natuurwetenschappen
  • STEM wordt aangeboden als vrij te kiezen semestervak tussen andere keuzemogelijkheden

Achtergrond van betrokken (studenten) leraren

  • Master in ‘Oceans & Lakes’, Student EDUMA Wetenschappen en technologie, vakdidactieken biologie en chemie in AJ 2021-2022; leraar biologie, natuurwetenschappen en wiskunde
  • Leraar 2e en 3e graad natuurwetenschappen, aardrijkskunde en STEM
  • Leraar 2e en 3e graad natuurwetenschappen, aardrijkskunde en STEM
  • Leraar 2e en 3e graad fysica en STEM
  • Bruggenbouwer OS?! Blended STEM, VUB_MILO

Het blended STEM-project werd aangeboden onder de vorm van een Google Classroom. Hierin werd zowel het digitale materiaal van de ‘blended’ groep opgenomen als het aangeboden klassieke cursusmateriaal van de ‘klassieke’ groep. Het overkoepelend thema ’Survival’ werd vormgegeven aan de hand van 5 lessen verdeeld over 3 subthema’s (Hoe blijf ik in leven? Verzorgen gekwetste & Weg terugvinden). Het project werd afgesloten met een heuse ‘Survival’ buitendag waar de leerlingen de aangeleerde kennis en vaardigheden van de voorbije weken dienden toe te passen.


Inhoud Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek In woord en beeld

Titel

Engageren in de materialen van geïntegreerde lessen fysica en informatica: Wat is de invloed van de vakdidactische aanpak van het 5E model in een blended learning omgeving?


Profiel van de school


Technisch Onderwijs, gemeentelijk maar grootstedelijke rand, profilering binnen STEM-studierichtingen, aandacht voor sociaal-emotioneel leren


Leerlingen Doelgroep

  • 2de graad, 1e jaar
    • Doorstroom
    • Studierichting Techniek-Wetenschappen (TW)

Achtergrond van betrokken (studenten) leraren

  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken fysica, wiskunde en ICT
  • Leraar economie 2e en 3e graad en directeur GITO
  • ICT coördinator
  • Begeleiding door lerarenopleiding MILO, cluster Wetenschappen en Technologie, VUB

Er werd een lessenreeks geïntegreerde fysica en programmeren ontworpen van 3 weken bestaande uit 3 keer een lesblok (Python, Krachten, Velden) van 4 opeenvolgende lesuren.
De nieuwe blended lessen werden ontworpen via het 5E-model (Bybee) met als doel het engagement van de leerlingen voor de vakken te verhogen door steeds op cyclische en systematische wijze te werk te gaan.
We onderscheiden volgens het 5E-model in elke les volgende fasen:

  • Engagement (Betrokkenheid)
  • Exploration(Verkenning)
  • Explanation (Uitleg)
  • Elaboration (Uitwerking)
  • Evaluation (Evaluatie)

Referenties:
Bybee, R.W. et al. (1989). Science and technology education for the elementary years: Frameworks for curriculum and instruction. Washington, D.C.: The National Center for Improving In- struction.
Windels B. (2011) Het 6E-model : een compromis tussen positivistisch en constructivistisch wiskunde onderwijs?


Inhoud Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek

Titel

Hoe kan een kwaliteitszorgmodel voor blended learning ontwikkeld voor het volwassenenonderwijs bijdragen aan de kwaliteit van een zelf ontwikkeld Blended-STEM-project gebaseerd op een bestaande STEM e-cursus voor het secundair onderwijs?


Profiel van de school


Doorstroom en dubbele finaliteit, traditioneel en methode-onderwijs, stedelijk. Keuze voor STEM mogelijk in alle graden. Leerlinggericht en participatief, laptopschool sinds meerdere jaren. Digitaal leren, differentiëren en co-teaching maken deel uit van de schoolbeleidskeuzes en werden reeds meermaals geïmplementeerd in de klaspraktijk.


Leerlingen Doelgroep

  • 2de graad, 2e jaar
    • Doorstroom
    • Studierichting Natuurwetenschappen-STEM
  • STEM is een 2-uurs vak in het lesrooster van deze studierichting, bewust ingeroosterd als en 2-uurs STEM-blok

Achtergrond van betrokken (studenten) leraren

  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken biologie en chemie
  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken biologie en wiskunde
  • Student Educatieve master Wetenschappen & Technologie, vakdidactieken aardrijkskunde en informatica
  • Leraar biologie en STEM 2e en 3e graad
  • Leraar ICT en STEM 2e en 3e graad
  • Leraar wiskunde en STEM 2e en 3e graad
  • Begeleiding door lerarenopleiding MILO, cluster Wetenschappen en Technologie, VUB

Voor dit blended STEM-project werd een bestaande STEM e-cursus van Brightlab, ‘Arduino van onder het fijnstof’, bestaande uit 6 online modules gebruikt als uitgangspunt om een blended STEM-project mee vorm te geven. De leerlingen kregen gedurende 4 weken het project op blended wijze aangeboden tijdens het 2-uurs STEM-blok. Er werd zowel online gewerkt door gebruik te maken van (delen) uit de online modules, als face to face d.m.v. activerende werkvormen, klasdiscussies, ontwerp-en onderzoeksactiviteiten en onderwijsleergesprekken. Er werd zowel klassikaal als in kleine groepjes gewerkt.


Inhoud Leermaterialen Resultaten praktijkonderzoek